از اصفهان به تخت جمشید؛ آن چه در تخت جمشید می توان دید - مجله نازلارا

اصفهان ←شهرضا ←آباده←مرودشت

دیدنی های راستا اصفهان - تخت جمشید

در این راستا از اصفهان می توان از سیتی سنتر سپاهان شهر و فود کورت و فروشگاه های لباس و کفش و کیف و موزه آن دیدن کرد و از منطقه صنعتی و خدماتی مرق و بهارستان تا بزرگراه اصفهان-شهرضا عبور کرده و نگاهی گذرا به منطقه مهیار، دشت بسیار وسیع و بناهای قدیمی رهاشده، منطقه صنعتی و حمل و نقلی، پارک کوهستانی آبشار در کمربندی بزرگراه شهرضا، شهرک صنعتی امیرکبیر و منطقه منظریه به سمت آباده و کاروانسرای روستای امین آباد داشت. همچنین به بزرگراه آباده-صفاشهر، بزرگراه سعادت شهر-صفاشهر، فرعی به سمت کردشول و سایت جهانی پاسارگاد، کمپ و اقامتگاه بومگردی نظری انداخت و در گذر از سعادت شهر، سد سیبویه را از دور دید.

در بزرگراه مروشت-سعادت شهر، روستای تاریخی حاجی آباد و در ادامه در جاده شیراز-پرسپولیس به شهر مرودشت و پس از طی ده کیلومتر به پرسپولیس وارد می شویم. در بازگشت از تخت جمشید نیز می توان نقش رجب و نقش رستم (آرامگاه پادشاهانی چون داریوش بزرگ، خشایارشا، اردشیر یکم و داریوش دوم) و پاسارگاد شهر اصطخر را دید و از بزرگراه سعادت شهر- صفاشهر به اصفهان بازگشت.

دیدنی های تخت جمشید

تخت جمشید، کاخ بزرگ ساخته شده توسط داریوش بزرگ، خشایارشا و اردشیر اول در شهر پارسه، پایتخت باشکوه و تشریفاتی شاهنشاهی هخامنشیان، است که بنا بر سنگ و گل نبشته های به دست آمده از این شهر، بنای اولیه آن در سال 518 پیش از میلاد گذارده و در زمان دو پادشاه بعد، بناهایی بدان افزوده شده است. سنگ نبشته داریوش بزرگ در جبهه جنوبی تخت جمشید مبنی بر سال احداث بنا است.

این بنا شامل 39 قرارگاه مسکونی جهت استقرار حدود 40000 نفر به وسعت 125 هزار متر مربع است و گفته می شود ساخت آن 120 سال به طول انجامیده است. این بنا در سال 330 پیش از میلاد در پی حمله اسکندر مقدونی، سردار معروف یونانی، به آتش کشیده و ویران شد و طی آن ستون های چوبی از سرو های لبنان و ساج های هندی سوختند و تنها ته ستون ها و سرستون های سنگی باقی ماندند. در این بازماندگان سنگی، نسبت ارتفاع سردر ها به عرض آن، نسبت طلاییِ متناسب با طبیعت است که از شاخصه های هنر ایرانی محسوب می شود. آن چه از نقوش که امروزه در آن می توان دید عمدتا با نگاریدن و نقرکردن و رنگ کردن (در کاخ سه دری و صدستون) اجرا شده و در گذشته بر برخی از آن ها فلزات گران بها نیز چسبانده شده بود. همچنین ستون های چندتکه که با فلز چکش خوارِسرب به هم متصل شده اند و در مقابل زلزله پایدارند از شاخصه های معماری این بناست.

آن چه امروزه در این بنای شاخص می توان دید

• در شمال غرب مجموعه، پلکان ورودی کاخ دروازه ملل 111 پله دارد که معادل منزل های راه شاهی از شوش تا سارد است و همانند دستانی است که آرنج خم کرده و بر آن است تا مشتاقان خود را در آغوش گیرد. این کاخ دو دروازه خروجی دارد که نقش مردان بالدار و گاو های سنگی با سر انسانی بر آن ها نقر شده و با شش کتیبه خط میخی، تمامی پدیده های زیبا را به خواست اهورامزدا نسبت می دهد.

• کاخ آپادانا (داریوش) دارای 72 ستون (معادل 72 فصل یسنای اوستا و 72 رشته کشتی زرتشتی) است. ورودی کاخ آپادانا دارای دو پلکان است که نقوش فرماندهان نظامی مادی و پارسی در حال حمل نیلوفرآبی، افراد گارد جاویدان در حال ادای احترام و افرادی به نمایندگی از کشور های مختلف در حال حمل هدایا در آن دیده می شود. این افراد از ملت های مادی، ایلامی، پارتی، سغدی، باختری، سکاییان، سیستانیان، سمرقندی ها و هندوان گرفته تا مصریان، ارامنه، بابلیان، ایونیان، لیدی ها، مقدونی ها، اعراب، حبشیان، آَشوری ها، کاپادوکیان، فنیقی ها و اراخوزی ها هستند.

• در نقوش بار عام کاخ صدستون (تالار تخت) و آرامگاه ها نیز پادشاه و شش تن از یارانش نمایش داده شده است که درست مانند قرارگرفتن اهورامزدا در میان شش امشاسپند است. مساحت کاخ صدستون 4300 مترمربع است.

• کاخ تچر (آینه) 12 ستون داشته که در چارچوب درها، نقوش پادشاه و دو ملازمش و در پلکان دیگر نقش خدمه در حال حمل حیوانات و ظروف و قرنیز های گچ بری شده دیده می شود. کتیبه هایی از پادشاهان ساسانی و سنگ نبشه مظفرالدین شاه قاجار در آن موجود است که آن را به موزه خطی شبیه کرده که می توان سنگ نبشته هایی از دوران هخامنشیان تا قاجار را در آن دید.

• کاخ هدیش (همسر دوم خشایارشا) در مرتفع ترین بخش صفه تخت جمشید واقع شده است و دو پلکان دارد. آثار زیادی از این کاخ باقی نمانده و به نظر می رسد آتش سوزی بنا از این قسمت آغاز شده است. رنگ زرد سنگ ها نشان دهنده تبخیر بسیار زیاد آب درون سنگ ها در اثر حرارت است.
• کاخ ملکه (حرمسرا) امروزه به عنوان موزه و اداره مرکزی تاسیسات تخت جمشید استفاده می شود.
• کاخ ه یا کاخ اچ در غرب کاخ هدیش واقع شده است و پلکان منقوشی به آن وارد می شود.
• کاخ سه دروازه (تالار شورا، دروازه شاهان) در مرکز مجموعه تخت جمشید قرار گرفته و با سه دروازه و چند راهرو به دیگر قسمت ها راه دارد. بر پلکان آن نقوش نجیب زادگان پارسی با حالتی غیر رسمی حکاکی شده و دو سرستون انسان در آن نماد تفکر است.

• ساختمان خزانه شاهی (گنج خانه) شامل یک تالار 99 ستونی، یک تالار صدستونی، سالن ها، اتاق ها و دو حیاط خلوت است. عمده طلاها، نقره ها و اشیای قیمتی هخامنشیان توسط اسکندر از این مکان منتقل شده و عمده ظروف و مجسمه ها هشت لوح سنگی خشایارشا و الواح گلی به خط میخی و ایلامی مربوط به صنف کارگران و مجلس بار عام شاهی خشایارشا نیز از این مکان به دست آمده است.
• دروازه ای ناتمام، خیابان سپاه، کارگاه شهر، جان پناه و سه آرامگاه پادشاهان نیز در تخت جمشید وجود دارد که متعلق به اردشیر دوم، اردشیر سوم و دیگری احتمالا متعلق به داریوش سوم است.

بیشتر بخوانید: آشنایی با جاذبه های دیدنی شیراز

نقوش نمادین در تخت جمشید

در این بنا گاو نماد بارش زمستانی و طبیعت زمینی است، شیر نماد تابستان گرم و گاه خورشید آسمان ها و قدرت اهورایی است. عقاب نماد پیروزی و قدرتمندی اهورایی است. درخت سرو نماد درخت زندگی و لوتوس نماد زیبایی حاصل از خاک و خورشید است. دیوارهای کنگره دار نماد کوهستان ها و ستون های تالارها نشانی از جنگل مقدس است. هم چنین اشخاص در تخت جمشید هیچ کدام سواره نیستند و هرکس با لباس و فرهنگ خود، حاضر است. عصا نشانی از مقام، کلاه بلند پرتزئین نشانی از درجات نظامی، کلاه بلند ساده نشانی از بزرگی و کلاه کوتاه نشانی از درباریان و سلطنتیان و خدمه است.

شما نیز اگر تجربه ای از سفر به تخت جمشید دارید آن را در بخش نظرات با ما و سایر مخاطبان خبرنگاران در میان بگذارید.