حالت خلسه چیست و چگونه می توان به این حالت وارد شد؟ - مجله نازلارا

از وبسایت ویکی پدیا دیدن نمایید.

خلسه واژه ای عربی است که معادل فارسی آن را ربودن یا یک بار ربودگی می دانند، تعاریف متعددی از خلسه ارائه شده است و روانشناسی، عرفان، شعر و ادب و…. هرکدام برداشتی خاص از این واژه دارند. اگر با هیپنوتیزم آشنایی دارید، باید بگوییم خلسه با هیپنوتیزم شباهت هایی دارد؛ با این تفاوت اساسی که هیپنوتیزم شدن مطلعانه بوده اما وارد شدن به حالت خلسه اغلب نامطلعانه است. مقاله ای که پیش رو دارید، شما را با حالت خلسه، علت، انواع و خطرات آن بیشتر آشنا می نماید.

در صورتی که مطالعه قسمت خاصی از این مطلب مد نظر شماست، با انتخاب عناوین ارائه شده در فهرست زیر به موضوع دلخواه خود برسید.

• علت خلسه
• انواع خلسه
• چگونگی وارد شدن به حالت خلسه
• خطرات حالت خلسه

علت خلسه

علت خلسه برآیند اتفاقاتی است که برای جسم و روح پیش می آید. در حالت خلسه حواس پنج گانه غیرفعال شده، فرد از مطلعی فاصله می گیرد و هوشیاری او نسبت به اتفاقات اطراف کاهش می یابد. ذهن ناخودمطلع فعال می گردد و افکار و احساساتی را تجربه می نماید که در حالت طبیعی از آن ها مطلعی ندارد.

از دیدگاه عصب شناسی خلسه تغییر در سیستم عصبی بدن است که با توجه به نوع خلسه یعنی مثبت یا منفی بودن، دلایل متفاوتی خواهد داشت. در حالت خلسه مثبت، اعصاب پاراسمپاتیک فعال می گردد و بدن به حال آرامش یا ریلکسیشن درمی آید. درحالی که حالت آرامش و فعال شدن اعصاب پاراسمپاتیک متعلق به خلسه مثبت است؛ در نوع دیگر خلسه یعنی خلسه منفی، سیستم عصبی سمپاتیک که در زمان ترس و استرس فعال می گردد، به کار می افتد و با تحریک شدید عضلات و اضطراب همراه است.

در حالت خلسه مثبت ضربان قلب آرام شده، امواج ذهنی در شرایط آلفا قرار می گیرند و ذهن کاملاً مطلع و بیدار می گردد؛ در این حالت تلقین پذیری نیز افزایش خواهد یافت که می تواند القای مثبت یا القای منفی صورت بگیرد.

از منظر عرفانی خلسه حالتی از جذبه و کشش به طرف خداوند است که عارف پس از طی مراحل سیر و سلوک به آن دست پیدا نموده و از عالم ماده جدا شده، با ابعاد الهی وجود خویش و ذات الوهیت ارتباط برقرار می نماید. هرچند خلسه های طبیعی، منتج از بی تعلق بودن و وارستگی روح است، با تکنیک های متافیزیک نیز می توان به خلسه دست یافت.

انواع خلسه

دانشمندان و روان شناسان خلسه را از منظر های گوناگون تقسیم بندی نموده اند. یکی از دسته بندی ها بر اساس عامل به وجود آورنده است. در این دسته بندی خلسه را در چهار دسته خلسه مرضی، خلسه دارویی، خلسه محیطی و خلسه تلقینی جای می دهند. تقسیم بندی دیگر خلسه از لحاظ کیفیت آن است که در آن خلسه به دو دسته خلسه مثبت و خلسه منفی تقسیم می گردد.

الف) انواع خلسه از نظر عامل به وجود آورنده

• خلسه مرضی: این خلسه تحت تأثیر درد و رنج ناشی از بیماری یا لحظات پس از بیهوشی به شخص بیمار دست می دهد و فرد اختیار سخنان خود را از دست می دهد. خلسه افرادی که هذیان می گویند در این دسته جای می گیرد.
• خلسه دارویی: مصرف بعضی داروها، مواد روان گردان و همچنین مواد مخدر سبب می گردد که فرد در حالت خلسه قرار بگیرد. در این خلسه فرد از خود بی خود می گردد و در حالت خوشی کاذب قرار گرفته، محیط و اطراف خود را فراموش می نماید.
• خلسه محیطی: قرار دریافت در محیط ناآشنا و غریب اگر بی نهایت زیبا یا فوق العاده وحشتناک باشد، ممکن است بعضی از انسان ها را شوکه نموده و در حالتی خلسه مانند وارد کند.
• خلسه تلقینی: این نوع خلسه با علم هیپنوتیزم در ارتباط بوده و به وسیله القائات کلامی یا غیرکلامی صورت می گیرد.

ب) انواع خلسه از لحاظ کیفیت

• خلسه مثبت: این خلسه با آرامش همراه است. بدن شخص در حالت آرام و ضربان قلب موزون است؛ عمیق، آرام و منظم نفس می کشد. سیستم های مختلف بدن در شرایط عادی خود هستند.
• خلسه منفی: تشویش، دلهره و اضطراب مشخات خلسه منفی هستند. در این حالت بدن برانگیخته می گردد، قلب به تپش های تند می افتد، فشار خون بالا می رود. تنفس تند و نامنظم می گردد، فعالیت دستگاه گوارش کاهش یافته، سیستم دفع ادرار فعال می گردد و شخص احساس ادرار خواهد داشت.

چگونگی وارد شدن به حالت خلسه

طبق تعاریف، وارد شدن به حالت خلسه به صورت طبیعی رخ می دهد اما با روش های تلقینی نیز می توان خلسه را تجربه کرد. برای وارد شدن به حالت خلسه به محیطی آرام با نور کم و تهویه مناسب احتیاج است.

فرد باید قابلیت وارد شدن به این حالت را داشته باشد و به خودش تلقین کند که به خلسه فرو خواهد رفت. تأثیرگذاری این تلقین احتیاجمند تمرکز فکری بالا است، به این معنا که در طول مدت زمان وارد شدن به خلسه به چیز دیگری فکر نکند.

شخص در جایی آرام نشسته یا دراز می کشد. هیچ یک از اندام ها نباید منقبض باشند. سپس حالت بی حس شدن را از نوک انگشتان پا تا سر به خودش تلقین می نماید، به این صورت که تصور می نماید اندام هایش هیچ حسی ندارند و بدن لَخت و سنگین شده است. در همان حال عمیق و منظم نفس کشیده و اعداد را به صورت معکوس از پنجاه تا صفر می شمارد. شمارش اعداد به آهستگی صورت می گیرد و با هر عدد فرد به خودش تلقین می نماید که آرام و آرام تر می گردد.

پس از آنکه جسم به آرامش رسید، نوبت به ذهن مطلعی می رسد. فرد برای فعال شدن ذهن ناخودمطلع به نقطه روبروی خویش خیره می گردد و در حالی که پلک نمی زند، به تصاویر مبهم نقطه روبرو دقت می نماید و به صداهای مبهم درونش گوش فرا می دهد؛ فرد می تواند چشمانش را ببندد تا تصاویر را پشت پلک هایش ببیند. مشکل بستن چشم ها این است که شخص ممکن است به خواب برود.

فردی که شرایط روحی وارد شدن به خلسه را داشته باشد، پس از حدود پانزده تا سی دقیقه تصاویری را مشاهده خواهد نمود که مربوط به مکان و زمان دیگری است.

کسی که به خلسه وارد شده، برای خارج شدن از حالت خلسه احتیاج به تلقین هایی متضاد با تلقین های ابتدایی دارد؛ از انگشت کوچک پا آغاز کند، آن را تکان دهد و به خودش القا کند که حس به اندام هایش برگشته و بدنش وزن طبیعی خود را دارد، پس از آن بدن که اندکی سرد شده بود، کم کم گرمای طبیعی خود را به دست می آورد.

خطرات حالت خلسه

خلسه اگر به صورت طبیعی و ناخودمطلع رخ دهد، از اراده انسان خارج است و نمی توان از وقوع آن جلوگیری کرد، که به طور کلی خطری ندارد. البته این حالت و جدا شدن روح از جسم برای یک فرد سالم معمولی به ندرت پیش می آید.

اما افرادی که تمرینات متعدد و سعی و تلاش بسیار برای وارد شدن به حالت خلسه انجام می دهند، در معرض خطر هستند. زیرا بسیاری از این افراد پس از مدتی در عالم خواب تصاویر موهوم می بینند و دچار ترس و دلهره می شوند. فلج خواب و بختک، احساس مرگ و قالب تهی کردن، اختلالات خواب، برون فکنی در طول روز و توهم از عوارض وارد شدن بیش از حد به خلسه مصنوعی هستند. در این صورت فرد باید به روانپزشک مراجعه کند.

بسیاری از افراد نمی توانند خلسه را تجربه نمایند و فقط به حالت ریلکسیشن دست می یابند. اگر شما می خواهید به خلسه فرو روید، بهتر است در حضور فردی آشنا با فنون آن این کار را انجام دهید.

اگر در رابطه با حالت خلسه تجاربی دارید، آنها را با دیگر مخاطبان خبرنگاران در میان بگذارید و سؤالاتتان را در این باره از ما بپرسید. همچنین در صورت علاقه به موضوعات مشابه از مقاله همه چیز در خصوص خود هیپنوتیزم بازدید کنید.