مجوز توزیع سریال های ترکیه ای را کجا می دهد؟ ، ساترا: رتبه بندی محتوا ها در دستور کار است - مجله نازلارا

به گزارش گروه فرهنگی خبرنگاران، ظاهرا موضوع توزیع محتوا در شبکه نمایش خانگی موضوع کِش داری است که تبدیل به استخوان لای زخم شده. نه متولی برای اصلاح آن وجود دارد و نه کسی مسئولیت آنچه منتشر می گردد را برعهده می گیرد.

قبلا در گزارش هایی به موضوع ابتذال در سریال های فراوری ایران که به وسیله وی او دی ها پخش می شوند، پرداخته ایم، اما حالا به موضوع دیگری رسیده ایم و آن پخش سریال های ترکیه ای است که مدتی است به وسیله پلتفرم ها به نمایش در می آیند. این موضوعی است که از چشم مخاطبان خبرگزاری فارس نیز دورنمانده و در مطالبات گوناگونی که در سامانه فارس من ثبت نموده اند، خواسته اند تا به این موضوع رسیدگی گردد.

**اشکال کار کجاست؟

چند سال پیش که تازه پخش سریال های ترکیه ای باب شده بود و شبکه های ماهواره ای آنها را به روی آنتن می بردند، دیدیم که محتوای بیشتر آنها تشکیل شده از روابط متعدد عشقی، خیانت و ابتذال با تعداد قسمت های طولانی. حالا همین سریال ها که اگر قبلا با دوبله بسیار ضعیف از ماهواره پخش می شدند، امروز در وی او دی ها قابل دسترس هستند و همزمان با توزیع جهانی در ایران هم به نمایش درمی آیند و اتفاقا بیشتر آنها هم با دوبله اختصاصی که در داخل ایران انجام شده توزیع می شوند.

نکته قابل توجه در سریال های ترکیه ای این است که با توجه به محتوای نامناسب این آثار، بیشتر آنها با حداقل سانسور توزیع می شوند. البته یکی از پلتفرم ها رده سنی 17 سال را روی این آثار چسبانده که متعلق به صحنه های خشن نیست و بیشتر به دلیل روابط و صحنه های نامتعارفی است که مخاطب در این آثار آنها را می بیند.

**سریال هایی که در خود ترکیه عامل طلاق هستند

جالب اینجاست که دویچه وله اخیرا در گزارشی به موضوع افزایش طلاق زنان ترکیه ای اشاره نموده و در آن آورده است که شهفرایندان محافظه کار شهرهای کوچک و روستاهای ترکیه انبوه سریال های تلویزیونی را یکی از عوامل بدآموزی می دانند؛ سریال هایی که عصرها مردم را پای تلویزیون ها میخکوب می نمایند.

سریال های تلویزیونی ترکیه نیز چون سریال های دیگر نقاط جهان از جمله به عشق می پردازند و ارتباط های غیرمجاز عاشقانه و مسائل خانوادگی.

عبدالکریم بهادیر، پرفسور رشته الهیات، بر این نظر است که همین سریال های بی پروا هستند که سبب پاشیدگی زندگی خانوادگی بسیاری می شوند. او در مصاحبه با خبرنگار یک روزنامه می گوید: وقتی هنرپیشه ای در یک سریال تلویزیونی موضوعی غیراخلاقی را به صورت آزاد انجام می دهد، این امر الگویی می گردد برای بینندگان سریال ها.

عبدالکریم بهادیر نتیجه می گیرد که این سریال ها برای شهفرایندان ترکیه بد است و سبب ویران شدن ساختار خانواده در جامعه ترکیه می گردد، زیرا بینندگان این سریال ها با خود می گویند: وقتی قهرمان سریال حق انجام این کار غیراخلاقی را دارد، من هم باید همین حق را داشته باشم.

**از بابیل و کلاغ تا پرتره زیبا و عشق اجاره ای!

از جمله سریال هایی که این روزها همزمان با پخش در ترکیه، در ایران هم توزیع می گردد، بابیل است. بابیل داستان یک مرد شکست خورده را تصویر می نماید که به دلیل ابتلای پسرش به یک بیماری خاص وارد جهانی مافیاهای خطرناک شده است. اما اصل ماجرا این است که شخصیت اصلی داستان در راستا کاری خود با نامزد قبلی اش روبه رو می گردد و این سرشروع داستان های رمانتیک و فلاش بک هایی است که درباره رابطه آنها زده می گردد.

روابط کاری و جنسی خلافکاران، بدنه اصلی قصه را تشکیل می دهد. سریال بابیل جزو مجموعه های پربیننده شبکه استار تی وی ترکیه است که هنوز چند قسمت از آن بیشتر منتشر نشده و همزمان در حال ارائه است.

کلاغ هم قصه پلیسی است که در گذشته پیشنهاد رشوه را از یک باند خلافکار نمی پذیرد و به همین خاطر زندگی خانوادگی اش از هم می پاشد. حالا پس از سال ها پسرش در پی انتقام است. او تنها راه را نزدیک شدن به دختر رییس آن باند خلافکار می بیند و بدین ترتیب قصه عشقی سریال شروع می گردد. ترکیبی از داستان های عاشقانه، خیانت، خلافکاری و... را در این سریال می بینیم؛ مجموعه ای که شبیه تمام سریال های دیگر ترکی است.

سریال های دیگری نظیر دختر سفیر، خانه من، عشق سیاه و سفید، پرتره زیبا، عشق اجاره ای، حلقه، داستان ما، قهرمان، داستان سه خواهر، گرگ، نفوذی، اسب وحشی و ... هم از جمله همین آثار به شمار می فرایند.

**راهنمایی: ابتذال یکی از راه های جذب مخاطب است

اما در رابطه با ابتذال سریال های ترکیه ای، حسن راهنمایی کارگردان پیشکسوت سینما و تلویزیون که مخاطبان هنوز سریال کارآگاه علوی او را به خاطر دارند، در این باره می گوید: با وجود اینکه سریال های ترکیه ای امروز پرمخاطب هستند و به یک پیروزیت عظیم در عرصه سریال سازی رسیده اند باید گفت که سریال های این کشور واقعاً مبتذل هستند و اتفاقاً یکی از دلایل پیروزیتشان همین ویژگی است.

او معتقد است: اگر ابتذال را در ساختار و محتوا از هم جدا کنیم باید این نکته را در نظر داشته باشیم که به لحاظ ساخت، آثار ترکیه ای در فضایی حرفه ای ساخته می شوند اما حرفی که در آثارشان وجود دارد مبتذل است و معمولاً به عادت های مخاطب لنگر انداخته و آنچه را که او می خواهد ارائه می دهند. مخاطبان جهان خطی نگر هستند و به قصه هایی عادت دارند که احتیاج به تفکر چندانی نداشته باشد و از طرفی طولانی شدن این قصه ها باعث می گردد مخاطب با کاراکترها همراه شده و به آن ها عادت می نماید.

وی تاکید نمود: کشورهایی چون کلمبیا و برزیل در ابتدا این سنت را در سیاست سریال سازی خود مدنظر قرار دادند و سریال هایی طولانی بالغ بر 600 قسمت ساختند. ترکیه نیز این سیاست را مدنظر قرار داد و سریال های طولانی بسیاری ساخت اما باید این نکته را مدنظر داشته باشیم که ترکیه در کشورهای اروپایی و آمریکایی مخاطب چندانی ندارد و بیشتر بازار او در کشورهای عرب زبان، آفریقایی و شبکه های ماهواره ای فارسی است.

این کارگردان گفت: شاید آمار فروش سریال های ترکیه ای بالا باشد اما مخاطبان آن محدوده جغرافیایی وسیعی را در بر نمی گرد و در محدوده کوچکی که مطرح کردم فروش بالای خود را دارند. این میزان مخاطب در این محدوده جغرافیایی نشان از این دارد که آثار ترکیه ای چندان جهانشمول نیستندن و دلیل پیروزیتشان نسبت به آثار ایرانی همان امکاناتی است که به دلیل عدم ممیزی از آن برخوردارند و ما در ایران این امکانات را نداریم.

کارگردان مجموعه تلویزیونی کارآگاه علوی توضیح داد: بسیاری از سریال های شبکه نمایش خانگی ما هم تقلیدهایی ناشیانه از سریال های ترکیه ای است که می بینیم در جلب نظر مخاطب نیز پیروز هستند اما اگر تلویزیون در برابر ممیزی ها یک مقدار انعطاف پذیرتر باشد و یک مدیریت درست در آن حاکم باشد می تواند مخاطبان بیشتری نسبت به شبکه نمایش خانگی داشته باشد اما از آنجا که اینگونه نیست نمی توان انتظار چندانی از تلویزیون برای جلب نظر مخاطب داشته باشیم.

**بالاخره نظارت با کجاست؟

همان طور که در ابتدای مطلب هم عنوان شد، موضوع ارائه مجوز به بسترهای اینترنتی کلاف سردرگمی شده که هیچکس نمی تواند آن را باز کند. اگر در فراوری آثار داخلی، مجوزها از سوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ارائه می گردد و ساترا نیز مسئول نظارت پسا انتشار را برعهده دارد، در موضوع سریال های خارجی این موضوع کاملا گنگ است و معین نیست پلتفرم ها سریال ها را با مجوز کجا انتخاب می نمایند و با چه مجوزی سانسورها اعمال می گردد و همچنین با نظارت کجا این آثار دوبله می شوند.

در همین رابطه با مهدی الفخانی معاون پایش و نظارت سازمان تنظیم مقررات صوت و تصویر فراگیر نیز گفت و گویی داشته ایم.

**الفخانی: رتبه بندی محتواها در دستور کار است

الفخانی در پاسخ به این سوال که نظارت بر محتوای وی او دی ها چگونه صورت می گیرد؟، گفت: مقررات محتوایی چند دسته دارد. یکی قوانین است. یعنی آنهایی که معین مصادیق به عنوان قوانین مجرمانه اعلام نموده و جای آن هم جای دیگری است و ما با آنها برخورد نمی کنیم. قوه قضاییه و دادستانی با آنها برخورد می نماید اما قطعا جزو مقررات بالا دستی ما حساب می گردد. یکسری مقرراتی برای ساترا مهم است برای مثال مقررات اقشار آسیب پذیر و ما می گوییم این محتوا مناسب کودک نیست و این مقررات جزو قوانین مجرمانه و خط قرمز نیست، اما رسانه هایی که تحت نظر ساترا مجوز ساترا گرفتند ساترا می کوید شما باید اینها را رعایت کنید و اقشار آسیب پذیر باید از این محتوا حفاظت شوند.

الفخانی همچنین درباره مصادیق تخلف شرح داد: تخلف یک موقع است می گوییم نقض مقررات رخ داده است که طرف حسابش ساترا نیست و طرف حسابش دادستانی است و موقعی هم تخلف اتفاق می افتد. برای مثال می گویند مقررات ساترا این بوده شما از این مقررات عدول کردید. ما می آییم آنها را رتبه بندی و درجه بندی نموده و از امکاناتی که در اختیارشان گذاشتیم کم می کنیم و فرض بفرمائید تسهیلات تبلیغات به آنها می دهیم و طبیعی است رسانه هایی که در محتوای ارزشی کار می نمایند آنها را به مردم معرفی می کنیم و می گوییم اگر می خواهید فرزندتان از محتوای خوب بهره مند گردد این رسانه های مورد تائید هستند.

وی ادامه داد: طبیعی است رسانه هایی که از مقررات ما تخلف می نمایند دیگر به آنها امکانات و تبلیغات و تسهیلات نمی دهیم یا کمتر می دهیم و دیرتر می دهیم و آنهایی که بر اساس مقررات ما پیش می فرایند را در اولویت قرار می دهیم. اینها سوای این قوانین را رعایت نکردن است و اگر کسی قوانین را رعایت نکند می رود به سمت دادستانی و اگر کسی از مقررات ساترا تخلف کند این اتفاق ها برایش می افتد. نقض قوانین نیست، بلکه تخلف از مقررات ساترا است، یعنی می خواهیم بین نقض قانون و تخلف از مقررات ساترا تفاوت قائل شویم.

الفخانی در پاسخ به این سوال که در این بستر که ناظر بر محتوا هستید یکسری اتفاق هایی می افتد. برای مثال در سریالی یکی از شخصیت ها مواردی ترویج می نماید و نمی گردد به آن گفت ساختار شکنی محرز است اما از لحاظ فرهنگی اشکال دارد. مثلا روی عشق مثلثی تاکید دارند یا بی بند و باری، ترویج اخلاق های بد و هنجارشکنی. شما در اینجا هم ورود می کنید یا نه؟، توضیح داد: بله، به این صورت در این بخش ورود می کنیم. ما بحثی به نام رتبه بندی محتوا داریم و در آن به این می رسیم که چقدر محتوای این کار ارزشی است و تا چه میزان هویت، اخلاق، سبک زندگی، دیانت و ... را رعایت نموده است. ما اینجا به محتوا امتیاز می دهیم چونکه او نیامده به صورت محرز تخلفی کند و نقض قانونی صورت نگرفته است، اما او دارد یک موردی را ترویج می نماید.

وی ادامه داد: من برای انتشار محتوا در بعضی جاها کارگذاری راه می اندازم و به کارگذار می گویم محتوایی که می خواهد منتشر گردد باید شما به آن رتبه دهید. اولا افرادی که نسبت به محتوای دریافتی حساس هستند من برایش لوگو درجه و رتبه ای معین می کنم و کسی که از نظر فرهنگی می خواهد از خود و خانواده اش مراقبت کند، متوجه می گردد که این محتوا مناسبش نیست. او نقض قانون ننموده که من جلویش را بگیرم و به او اجازه انتشار محتوایش را ندهم اما می گویم از نظر فرهنگی مناسب جامعه ایرانی اسلامی من نیست و انتشار آن را توصیه نمی کنم. خانواده ای که می خواهد رعایت کند من به او امتیاز نمی دهم.

وی درباره اینکه این درجه چطور ارائه می گردد که برای مثال من مخاطب این را متوجه شوم که این فیلم و سریال مناسب سن من نیست؟، گفت: زیرساخت های این را در معاونت پایش و نظارت آماده می کنیم. جلسه هایی برگزار شده و در آینده می توانم بیشتر موضوع را باز کنم و درباره معیارها صحبت کنم تا مردم آشنا شوند وقتی می خواهند از یک محتوای فرهنگی استفاده نمایند ضروری است به این نشانه ها توجه نمایند. اینها در کل جهان رعایت می گردد و حتی ما مطالعات پشتیبان برایش داریم و همه اینها در کل جهان رعایت می گردد. از طرفی من در کشوری زندگی می کنم که دارای فرهنگ دیرینه، دیانت، اسلام و مسائل دینی هستم باید اینها را بیشتر رعایت کنم و درجه های من برای محتوای فرهنگی چنین درجه هایی هستند.

وی با بیان اینکه این موضوع فقط رده سنی نیست. رده سنی یکی از ده شاخص من در رده بندی محتوا است نه رده بندی سنی، گفت: درباره رده بندی سنی باید بگویم گاهی می گوییم این محتوا مناسب سن کودک، نوجوان و جوان است اما نه من برای رده بندی محتوا می گویم که این محتوا مناسب قشر تخصصی است. این محتوای حتی مذهبی مناسب افرادی است که علم دینی دارند و مناسب هر فردی که می خواهد دین را رعایت کند نیست. این محتوا مناسب افراد تخصصی است و برای افراد عامی که می خواهند حتما سلامت شان را حفظ نمایند نیست و این می گردد رده بندی محتوا نه رده بندی سنی. در حالیکه رده بندی سنی می گوید تماشای فیلم برای افراد زیر 12 سال مناسب است.

منبع: فارس