معرفی قسمت های تشکیل دهنده پوشاک سنتی زنان میناب

به گزارش مجله نازلارا، میراث آریا/ این خبر پیرامون معرفی قسمت های تشکیل دهنده پوشاک سنتی زنان میناب برای شما نگارش شده است.

معرفی قسمت های تشکیل دهنده پوشاک سنتی زنان میناب

تن پوش انسانها به مقتضی ویژگی های اقلیمی، درجه، تمدن و فرهنگ، عقاید مذهبی و آداب و رسوم دستخوش دگرگونی های بیشماری شده است. پوشاک و لباس مانند خوردوخوراک از نیازهای اولیه و ضروری انسان بوده و هست. بطوریکه بشر اولیه از پوست حیوانی که شکار مینموده برای خودش تن پوش درست می کرد و از گوشت آن تغذیه می کرد. اینکه انسان در چه زمانی اقدام به پوشیدن لباس نموده، روشن نیست ولی حداقل تا این مقدار می توان گفت که از عمر این دستاورد اولیه انسان هزاران و شاید صدها هزار سال گذشته است. در طول این مدت انسان این پوشین خود را به اشکال مختلف بافته و از آن استفاده نموده است.

شهرستان میناب

میناب از شهرستان های سرسبز، آباد و بارونق استان هرمزگان است. این شهرستان در شمال خاوری تنگه هرمز و در حاشیه ساحلی دریای عمان و در 110 کیلومتری شرق بندرعباس واقع شده و به دلیل فاصله از دریا ارتفاعش از سطح دریای آزاد 30 متر است. میناب از شمال به شهرستان رودان، از باختر به شهرستان بندرعباس، از خاور به شهرستان جاسک و استان کرمان و از جنوب به شهرستان جاسک و تنگه استراتژیک هرمز محدود است. بخشهای شمالی و خاوری این شهرستان کوهستانی و بخش مرکزی و باختری آن دشتی است. بخش دشتی آن به درازای حدود 120 کیلومتر از بندر تیاب تا نزدیک روستای کرگوشکی نوار کرانه ای قرار گرفته است. آب و هوای این شهرستان مانند دیگر نواحی استان هرمزگان گرم و مرطوب است. رطوبت هوا زیاد و هرچه به کرانه نزدیکتر شویم، اثر آن محسوس تر است.

لباسی زیبا و محلی

شکل پوشاک و تنوع آنها تابع شرایط مخصوص منطقه است که مردمش روی حفاظت از گرما و سرما یا توجه به اعتدال هوا، وادار به ایجاد آنها می شوند.

ساحل نشینان جنوب که به بندری ها مشهورند بر اثر آمد و رفت عمومی از راه دریا و خشکی غالباً دستخوش تبادل سلیقه دائمی ساحلی شده اند و در طی قرون با توجه به انتخاب احسن از دو نوع پوشاک عربی و هندی چیزی کم وبیش چاشنی سلیقه بومی خود نموده اند و در مقام مقایسه با سلیقه برخوردنمایندگان، وضعی مخصوص برای خود بوجود آورده اند. ولی این وضع مخصوص و مطلوب، خاص بانوان بندری است، زیرا مردان بندری پوشاک خاصی ندارند. تن پوش آنان اگر شلواری در منظر بلوچی یا قشقایی یا نیمه بلوچ و نیمه قشقایی نباشد، قطعاً لنگی است بر میان بسته و در موقع لزوم لنگی دیگر بر دوش افکنده یا پارچه ای به شکل عمامه در هم، رهاتر بر سر پیچیده و پاپوشی بافته از گیاه است.

پوشاک زنان میناب از تن پوش، سرپوش، پاپوش، نوعی ماسک یا نقاب به نام برقع یا به لهجه محلی برکه و زیورآلات تشکیل شده است.

الف) تن پوش

کندوره لباس نسبتاً تنگ تا روی زانو که پایین آن چاک داشته و دور چاک پایین لباس، خوس دوزی شده و دور یقه و دور مچ آن نیز با انواع نوارها تزیین یا گلابتون دوزی شده است.

گون نام لباسهایی است که از ناحیه کمر چین خورده، آستین آن تنگ است و در قسمت جلوی سینه لبه آستین ها و لبه دامن خوص دوزی، زری دوزی، گلابتون دوزی یا پولک دوزی شده است.

جمه نام لباس دیگری است که آن نیز از روی کمر چین خورده و روی آن خوص دوزی شده و آستین آن گشاد است که معمولاً بلوچ های ساکن میناب آن را می پوشند. شکل آن شبیه پیراهن بلوچی است؛ به صورت لباسهای گشاد آستین خفاشی است که در قسمت مچ تنگ می گردد و فقط در قسمت یقه و جلوی سینه و مچ تزیین دارد.

شلوار (تنبان) یک نوع آن از پایین تا بالای مچ پا تنگ است و با زیپ یا دکمه و بندینک بسته می گردد و روی قسمت تنگ انواع تزئینات از قبیل خوس دوزی، ودویی (vaduyi) گلدوزی با چرخ خیاطی، گلابتون دوزی دارد. از انواع دیگر، شلواری است که پایین آن تنگ نیست و حاشیه ای نام دارد و مانند شلوارهای راحتی معمولی دوخته می گردد و پای ین یا حاشیه آن تور و گلدوزی دارد و معمولاً افراد مسن از آن استفاده می نمایند و عموماً از جنس نخی یا ابریشمی و با رنگهای روشن و شاد است و نقشهای روی شلوار در فکر بیننده فضای سرسبز و آبادانی را تداعی می نماید.

لباس عروس مینابی: در میناب چنین رسم است که عروس در روز عقد لباس سبز می پوشد و در جایگاهی که از تشک، مخده و سفره سبز تشکیل شده می نشیند و این سبزی را نشانه سرسبزی و آبادانی زندگی می دانند که برگرفته از نوع معیشت منطقه است که مبتنی بر کشاورزی و باغداری است.

ب) سرپوش

براساس مقاله معرفی قسمت های تشکیل دهنده پوشاک سنتی زنان میناب باید بدانید که لچک مانند کلاه کوچکی است که وسط سر می گذارند و از طریق دو قیطان به زیر چانه بند می گردد. روی آن گلابتون دوزی و خوص دوزی شده است. درگذشته زنان هنگام مراسم مختلف و بعلاوه عروسی ها به سر می کردند و بنا به توانایی خانواده از سکه های طلا برای تزیین جلوی آن بالای پیشانی استفاده می کردند و در قسمت وسط یعنی وسط پیشانی بین دو ابرو جواهری به شکل ماه یا سکه ای درشت تر از سایر سکه ها به کار می رفت.

جلویل (جلبیل) نوعی شال به رنگ مشکی و عمدتاً توری است و روی آن را با خوص تزیین می نمایند. پایین شال را با چپر که نواری است با نخ های رنگارنگ، تزیین می نمایند و به آن گلابتون یا بشکی باریشه های بلند می دوزند.

لیسی شال نخی نرم و از جنس وال است که به رنگ های روشن و شاد تهیه و در تابستان از آن استفاده می گردد. لیسی، شال نسبتاً بزرگی است که زنان هنگام کار یا مهمانداری به جای چادر از آن استفاده می نمایند.

ارنی نوع دیگری از شال است که از حریر سبزرنگ تهیه و گلدوزی و گلابتون دوزی شده و معمولاً برای سر عروس استفاده می گردد

چادر نوع دوخت چادر تفاوتی ندارد ولی شیوه سر کردن آن فرق دارد. بدین صورتکِ یک سمت چادر یا به اصطلاح دستک چادر را به دور گردن پیچیده یا روی سر می برند. دستک دیگر را زیر بغل می گذارند تا بدین وسیله هر دودست برای انجام امور آزاد باشد. چادرها معمولاً از جنس نخ یا وال است و عموماً از رنگ های روشن استفاده می گردد. افراد سالمند از رنگ های تیره استفاده می نمایند. رنگ چادرها بستگی به موقعیتی دارد که زنان شرکت می نمایند. مثلاً در مراسم عروسی از رنگ شاد و پارچه نازکتر و در عزا از چادرهای نخی مشکی استفاده می نمایند.

ج) روپوش

زنان میناب برای پوشاندن چهره خود از بیگانه از ماسک یا نقابی به نام برقع borqe استفاده می نمایند. برقع به ضم ب و کسر ق به معنی روبند، نقاب و تکه پارچه ای است که زنان با آن چهره خود را می پوشانند برقع، پوشش جالب و دیدنی زنان حاشیه شمالی و جنوبی خلیج فارس و دریای عمان است. در ساحل استان هرمزگان و خطه ساحلی بلوچستان آن را برکه و در حوزه بندرلنگه به نام بتوله خوانده می گردد.

برقع را از جنس پارچه نخی یا ابریشمی درست می نمایند و روی آن را با نخ های ابریشمی و به رنگی که موردنیاز است، سوزن دوزی می نمایند. قسمت روی بینی برقع که به دار برقع معروف است به مقدار بینی فرد استفاده نماینده برش می خورد و داخل قسمت دار برقع از چوب انتهای خوشه خرما که صاف است استفاده می نمایند.

رنگ برقع بستگی به سن، موقعیت اجتماعی و شرایط تأهل فرد استفاده نماینده دارد. بطور مثال رنگ مشکی برای دختران و بیوه زن ها است که در بعضی موارد دختران دور برقع مشکی خود را بارنگ بنفش تیره کناره دوزی می نمایند. رنگ قرمز مخصوص زنان متأهل و شوهردار است و بعضی از سالمندان نیز از برقع به رنگ قهوه ای استفاده می نمایند. دختران بلوچ ساکن میناب از برقع مشکی با حاشیه دوزی قرمز استفاده می نمایند.

د) پای افزار یا پاپوش

کبکاب نوعی کفش که از جنس چوب است و زنان از آن استفاده می نمایند. کف آن از چوب و نوار چرمی است که بصورت تسمه به روی کفش می آید و با میخ وصل می گردد.

سواس نوعی پای افزار است که از لیف خرما یا به لهجه محلی پنگ (انتهای خوشه خرما) استفاده می شد. بدین صورت که پنگ را با سنگ می کوبیدند تا نرم گردد سپس کف کفش را می بافتند و از طریق بند بافته شده از همان پنگ به دور پا بسته میشد. درگذشته اهالی معمولی منطقه پابرهنه راه می رفتند و اشخاص خاص و ثروتمند از سواس استفاده می کردند.

منبع: همگردی
انتشار: 4 اسفند 1400 بروزرسانی: 4 اسفند 1400 گردآورنده: nazlara.ir شناسه مطلب: 1403

به "معرفی قسمت های تشکیل دهنده پوشاک سنتی زنان میناب" امتیاز دهید

امتیاز دهید:

دیدگاه های مرتبط با "معرفی قسمت های تشکیل دهنده پوشاک سنتی زنان میناب"

* نظرتان را در مورد این مقاله با ما درمیان بگذارید