نرم افزار PRTG چیست و چگونه کار می نماید - مجله نازلارا

تصور کنید سرویس بانکداری الکترونیکی یک بانک معروف ایران برای چندین ساعت و به طور سراسری قطع گردد؛ چه خسارتی خواهد دید و چقدر بر وجه و اعتبار این بانک نزد مشتریان خود ضربه وارد می گردد؟ مانیتورینگ شبکه می تواند مانع از بروز این حادثه گردد و مشکل شبکه یا زیرساخت IT را پیش از وقوع، کشف و برطرف کند.

در این مطلب، می خواهیم کمی درباره مانیتورینگ شبکه و اهمیت آن صحبت کنیم و بعد سراغ برترین نرم افزارهای مانیتورینگ شبکه، از جمله نرم افزار PRTG می رویم و ویژگی ها و مزایای آن را آنالیز خواهیم کرد. نرم افزارهای مانیتورینگ شبکه، یکی از بخش های اساسی در هستند و آشنایی و یادگیری آن ها می تواند ضامن آینده شغلی افراد باشد؛ چرا این امروزه شرکت و سازمانی نخواهید یافت که به یک کارشناس مانیتورینگ شبکه احتیاج نداشته باشد. در فرادرس می توانید به طور کامل با مبحث مانیتورینگ شبکه و انواع نرم افزارهای آن آشنا شوید.

مانیتورینگ شبکه چیست؟

مانیتورینگ شبکه (Network Monitoring) به زبان فارسی پایش شبکه می گردد. در مانیتورینگ شبکه سعی می گردد تمام فعالیت ها و رفتارهای شبکه محلی و داخلی یک سازمان مورد کنترل و نظارت قرار بگیرد تا هرگونه رفتار غیرمعمول در دستگاه ها و سیستم ها و سرویس ها، اشکال، خرابی، باگ و هشداری را سریعا کشف و برای تعمیر و برطرف آن اقدام نمایند.

تمام دستگاه ها و ارتباطات شبکه در سیستم های مانیتورینگ شبکه مورد آنالیز و زیر ذره بین قرار می گیرند. رفتار همه دستگاه های کاربران، مقدار پهنای باند اشغال شده به وسیله آن ها، حجم دانلود و آپلودها، سرویس های ایمیل و اسپم و ارسال/دریافت فایل، بار ترافیکی سرورها، فضای اشغال شده به وسیله اطلاعات نو و شرایط تجهیزات ذخیره سازی، ترافیک ورودی و خروجی به شبکه و همه چیز در مانیتورینگ شبکه باید آنالیز و پایش گردد. حتی نرم افزارها و سیستم عامل های اجرا شده در لایه های مختلف شبکه هم زیر نظر خواهند بود.

معمولا، مانیتورینگ شبکه در لایه های دوم، سوم و هفتم شبکه در اتفاق می افتد. البته، می توان در لایه های دیگر هم سیستم های مانیتورینگ شبکه را پیاده سازی کرد. وظیفه اصلی یک سیستم ماینتورینگ شبکه، آنالیز کیفیت، شرایط و کارایی شبکه در طول 24 ساعت روز است.

5 وظیفه اصلی یک سیستم مانیتورینگ شبکه شامل موارد زیر است:

1- کشف کردن (Discover)

2- ترسیم نقشه شبکه (Map)

3- مانیتور (Monitor)

4- هشداردهی (Alert)

5- گزارش دهی (Report)

در آنالیز نرم افزارهای مانیتورینگ شبکه، نرم افزار بهتر است که بتواند این 5 وطیفه را به طور کامل پوشش دهد. بعضی نرم افزارهای موجود در بازار فقط 3 الی 4 وظیفه را پیاده سازی می نمایند و یک سیستم مانیتورینگ شبکه جامع و کامل نیستند.

بعضی افراد یک سیستم مانیتورینگ شبکه را با یک سیستم امنیت شبکه مانند فایروال و سیستم تشخیص نفوذ IPS اشتباه می گیرند یا آن ها را برابر می دانند؛ در صورتی که مانیتورینگ شبکه فقط شامل نظارت بر امنیت شبکه هم و وظایفی فراتر از آن دارد؛ اگرچه می تواند توضیح وظایف امنیتی هم داشته باشد. در مفصلا درباره تفاوت های یک سیستم مانیتورینگ شبکه با یک سیستم تشخیص نفوذ شبکه صحبت می گردد.

چرا احتیاج به مانیتورینگ شبکه داریم؟

مانیتورینگ شبکه به شما یاری می نماید از هرگونه اتفاق در نرم افزار یا سخت افزار شبکه خود آگاهی پیدا کنید. خوب این آگاهی چه نتیجه ای در بر دارد؟ ساده ترین نتیجه آن جلوگیری از خرابی و قطعی یک دستگاه است. در گام بعدی، هنگام بروز یک خطا یا مشکل، این آگاهی حاصل از ماینتورینگ شبکه یاری می نماید سریعا منبع خطا و مشکل را یافته و جهت تعمیر و برطرف آن اقدام گردد.

مزیت بعدی سیستم های مانیتورینگ شبکه، افزایش کیفیت و کارایی شبکه است. وقتی شما مشاهده می کنید تمام بار ترافیکی شبکه روی یک سرور است و سرور دیگر بیکار است؛ می توانید با تقسیم بار کاری روی دو سرور، سرعت شبکه را بهتر کنید یا با خاموش کردن یک سرور اضافی، در مصرف برق و منابع سخت افزاری و مهم تر از همه آن ها در هزینه ها صرفه جویی کنید.

با نرم افزار مانیتورینگ شبکه از هر چیزی در زیرساخت IT خود اطلاع دارید

بهبود امنیت شبکه از دستاوردهای بزرگ Network Monitoring است. این روزها، طیف وسیعی از تهدیدات سایبری از بدافزارها و باج افزارها و حملات فیشینگ بر ضد سایت ها و سرویس ها بگیرید یا حملات DDoS و قطعی سرور، زیرساخت IT یک سازمان را تهدید می نمایند. با مانیتورینگ شبکه می توان کاملا ترافیک ورودی و خروجی بسته ها و شبکه را زیرنظر داشت و هر رفتار یا اطلاعات مشکوکی را رصد و بلوکه کرد.

گزارش های ماینتورینگ شبکه برای تصمیم گیری های کلان مدیریتی درباره یک زیرساخت شبکه و اینترنت بسیار مفید هستند. اینکه آیا ظرفیت شبکه ما کاملا اشباع شده یا هنوز جا دارد؛ چه زمانی باید ظرفیت شبکه و مرکزداده را توسعه و افزایش داد و دقیقا چقدر باید ظرفیت افزایش پیدا کند؟ به چه پهنای باند و سرعتی احتیاج داریم و بسیاری از اطلاعات و آمارهای دیگر برای تجزیه و تحلیل شبکه از دل همین گزارش های مانیتورینگ شبکه بیرون می آیند.

بنابراین، مانیتورینگ شبکه به قدری برای سازمان ها اهمیت دارند که امروزه دیگر، کسی سوال نمی نماید چرا باید یک نرم افزار مانیتورینگ شبکه خریداری و استفاده کرد؛ بلکه پرسش اصلی این است که کدام نرم افزار بهتر و قوی تر است؟

برترین نرم افزارهای مانیتورینگ شبکه

نرم افزارهای مانیتورینگ و پایش شبکه زیادی در اینترنت یا بازار شبکه عرضه شده است. بعضی از این نرم افزارها برای مانیتور ساده یک شبکه محلی با چند دستگاه مناسب هستند و بعضی دیگر فقط بخش هایی از وظایف یک سیستم مانیتورینگ شبکه را پیاده سازی می نمایند.

چگونه باید یک نرم افزار مانیتورینگ شبکه را انتخاب کنیم؟ یا بهتر است این طور بگوییم که یک نرم افزار خوب مانیتورینگ شبکه باید چه ویژگی هایی داشته باشد؟

ابتدا، نرم افزار مورد نظر باید به مقدار کافی کاربرپسند باشد و بتوان به سادگی از آن استفاده کرد. در گام دوم، بتواند دستگاه های زیادی از شبکه را به طور اتوماتیک شناسایی کند. یکپارچه سازی با سرویس های ابری، ماشین های مجازی و سیستم های امنیتی نصب شده در شبکه باز فاکتور مهمی است.

نرم افزار مانیتورینگی مانند PRTG دیده بان کامل شبکه شما است

مانیتورینگ انواع پروتکل های شبکه و امکان گزارش گیری ساده یا دریافت هشدارها روی فرمت ها و پلتفرم های مختلف، از جمله سرویس های از راه دور، دیگر مزیت یک نرم افزار مانیتورینگ شبکه خوب است.

نکته بسیار مهمی که در انتخاب یک نرم افزار باید مدنظر گرفته گردد؛ سازگاری و تطابق با فناوری ها، پلتفرم و شرایط محیطی یک سازمان است.

از جمله برترین نرم افزارها و راه کارهای مانیتورینگ شبکه در ایران می توان به SolarWinds NMP و Zabbix و PRTG اشاره نمود. نرم افزار PRTG متعلق به شرکت Paessler یک نرم افزار قدرتمند ولی در عین حال ساده برای نظار بر شبکه ها و پلتفرم های ویندوزی است. در ادامه خواهیم گفت دقیقا و چه مزایایی دارد و چرا به اسم یک ابزار مانیتورینگ شبکه خوب مطرح است.

PRTG چیست؟

PRTG مفف Paessler Router Traffic Grapher و یک نرم افزار جامع مانیتورینگ شبکه از شرکت آلمانی Paessler AG است. اولین نسخه از نرم افزار PRTG در تاریخ 29 ماه می سال 2003 میلادی عرضه شده است و اکنون نسخه 2021 آن هم منتشر شده است. PRTG را می توانید برای انواع شبکه های کوچک، میانه و بزرگ بهره ببرید و طیف وسیعی از انواع شبکه مانند LAN و WAN و WLAN و VPN را زیر پوشش می برد.

افزون بر این، با نرم افزار PRTG می توان انواع وب سایت ها، سرورهای ایمیل، فایل سرور و دستگاه های تحت شبکه را زیر نظر داشت. اگرچه اصل این نرم افزار برای پلتفرم های ویندوزی است ولی با آن می توان سرورها و سیستم های لینوکسی را هم مانیتور کرد.

معماری و نحوه کار PRTG

نرم افزار پایش شبکه PRTG روی دستگاه های مبتنی بر ویندوز در شبکه نصب شده و یک راه کار کامل ردیابی و نظارت در شبکه از جمله آمارگیری سخت افزارهای روتر، سوئیچ، سرور، ذخیره سازی و غیره را می دهد. PRTG یک پلتفرم یکپارچه پایش شبکه را فراهم می نماید؛ به طوری که هر دستگاهی که در شبکه دارای آدرس IP منحصربه فرد باشد؛ به وسیله این نرم افزار قابل ماینتور و گزارش گیری است. این یعنی هر چیزی در شبکه دارید را می توانید رصد و ارزیابی کنید و زیر نظر داشته باشید.

نرم افزار PRTG دارای یک سرور و تعداد پروب و حسگر است. سرور PRTG وظیفه پیکربندی و مدیریت اطلاعات و سرویس دهنده وب را دارد و جمع آوری اطلاعات از سطح شبکه و دستگاه ها و کانکشن ها برعهده پروب ها و سنسورها است. یکی از دلایل قدرتمندی این نرم افزار، برخورداری از نزدیک به 200 حسگر مختلف در بخش های مختلف شبکه است. البته، بعضی از این حسگرها برای پلتفرم های خاص یا بعضی اسکریپت ها هستند.

نرم افزار PRTG چه چیزهایی را مانیتور می نماید؟

با نرم افزار PRTG می توان هرگونه اطلاعات مانند آپ تایم، توان عملیاتی، پهنای باند، زمان بارگیری، سرعت شبکه، شرایط سخت افزار، دما، کیفیت شبکه و هر دستگاه، منبع مصرف شده به وسیله هر دستگاه، تعداد کاربران متصل به شبکه، تعداد رکوردها، رخدادها، درخواست های پایگاه داده، ترافیک ورودی و خروجی از شبکه و هر دستگاه، پروتکل ها و غیره را به دست آورد.

چرا نرم افزار PRTG را استفاده کنیم؟

گفتیم یک نرم افزار مانیتورینگ شبکه باید بتواند 5 وظیفه اصلی (کشف، نقشه، مانیتور، هشدار و گزارش) را انجام دهد و از رابط کاربری و استفاده آسان، سیستم تشخیص اتوماتیک دستگاه ها و پشتیبانی از تعداد زیادی دستگاه و یکپارچه سازی با سرویس های ابری برخوردار باشد.

نرم افزار PRTG تمام این ویژگی ها را به برترین شکل ارائه می دهد. یکی از مزایای بزرگ این نرم افزار، کاربری آسان و سهولت در راه اندازی آن برای شبکه های مختلف است. یک رابط کاربری کاملا تعاملی و انعطاف پذیر دارد تا کاربر بتواند براساس احتیاج خود آن را تنظیم کند.

نظارت کاملی بر همه دستگاه ها و رخدادهای شبکه دارد و تقریبا می توان گفت هیچ چیزی در شبکه نیست که از دست پروب ها و حسکرهای این نرم افزار پنهان بماند. به راحتی در آن می توانید نقشه و گرافی از شرایط شبکه و هریک از دستگاه ها بکشید و از تنظیمات سلسله مراتبی و ارثی برای زیرشاخه های بخش های مختلف شبکه بهره ببرید.

کارایی و دسترس پذیری شبکه و اجزای آن به وسیله نرم افزار PRTG بسیار ساده می گردد؛ ضمن اینکه راه کارهایی برای بهبود کارایی هریک از این اجزا می دهد. کاملا می توان به وسیله این برنامه، سرعت و پهنای باند شبکه را کنترل کرد و با استفاده از پروتکل هایی مانند SNMP و WMI و Packet Sniffing و NetFlow و IPFIX و jFlow و sFlow اطلاعات شبکه را جمع آوری می نماید.

مانیتورینگ شبکه با SNMP در نرم افزار PRTG

برنامه PRTG بخش های کاملی برای گزارش گیری و تنظیم هشدارهای مختلف با سطح دسترسی و مجوزهای گوناگون برای مدیران شبکه دارد. در میان راه کارهای مانیتورینگ شبکه تقریبا می توان گفت قوی ترین داشبورد گزارش گیری از آنPRTG است. اگرچه این نرم افزار از بیش از 200 حسگر مختلف برای جمع آوری اطلاعات استفاده می نماید ولی باز مهندسان شبکه می توانند با اسکریپت نوسی برای آن حسکرهای سفارشی طراحی و تعریف نمایند.

برای اینکه قدرت واقعی این نرم افرار را درک کنید؛ جالب است بدانید که در PRTG می توانید شرایط جوهر، دما، تعداد صفحات چاپ شده به وسیله چاپگرهای شبکه را هم رصد و گزارش گیری کنید. دما و رطوبت محیط سرورها و مراکزداده را هم مقدار گیری نموده و در صورت احتیاج، اقدام به ارسال هشدار می نماید. مثلا، اگر در یک اتاق سرور، بر اثر افزایش ترافیک کاری سرورها یا خرابی سیستم های سرمایشی، دمای اتاق بیش از مقدار گرم گردد؛ سریعا هشدارهایی صادر نموده و توجه اپراتور شبکه را به این مسئله جلب می نماید.

یکی از مزایای مجذوب کننده PRTG تهیه نقشه ای پویا از شبکه و بعد تغییر این نقشه و ساخت دیاگرام های گوناگون برحسب احتیاج کاربر است. با یک کشیدن و رها کردن ساده در این نرم افزار مانیتورینگ شبکه، می توان نقشه ها را ویرایش و دستگاه هایی را کم و زیاد کرد. دستگاه ها و تجهیزات شبکه به طور اتوماتیک در PRTG شناسایی و به نقشه کلی شبکه افزوده می شوند.

پایش NGIBX، پایش سرورهای ویندوزی، پایش پایگاه داده، پایش NTP، پایش اکتیو دایرکتوری، پایش هارددیسک ها، پایش همه سرویس های اجرا شده روی شبکه و البته پایش های امنیتی در نرم افزار PRTG میسر است. اگر بخواهید بیشتر با نرم افزار PRTG و نحوه کار و راه اندازی آن آشنا شوید؛ پیشنهاد می کنیم را در برنامه کاری خود قرار دهید.

بخش های مختلف نرم افزار PRTG

پس از نصب و راه اندازی نرم افزار PRTG شاهد سه بخش اصلی هستیم:

Network Autodiscovery مربوط به شناسایی اتوماتیک هر دستگاه دارای آدرس IP متصل به شبکه و افزودن آن به لیست دستگاه های تحت نظارت سنسورهای این برنامه است.

در بخش Maps می توانید نقشه ای از کل شبکه و داده های جمع آوری شده را در صفحات وب مشاهده کنید. این صفحات وب کاملا قابل سفارشی سازی و انعطاف پذیری هستند و حتی به راحتی می توان در اختیار عموم یا کارشناسان شبکه قرار داد.

نقشه های سفارشی در نرم افزار PRTG

در بخش مهم دیگر برنامه PRTG به نام Alerts، هشدارهای غیر معمول شبکه که باید هرچه سریع تر برطرف شوند را خواهید دید. این بخش از نرم افزار به راحتی در گوشی های اندرویدی و iOS و حتی ویندوزفون قابل مشاهده و ردگیری است. هشدارها را می توانید مستقیما روی گوشی تلفن همراه خود و در هر ساعتی از شبانه روز، حتی زمانی که بیرون از محل کار هستید؛ دریافت کنید.

PRGT ایده آل شبکه های چند نفره تا چند صد نفره

بسیاری از کسب وکارها کوچک یا شرکت های دارای چند کاربر، سراغ نرم افزارهای مانیتورینگ شبکه نمی فرایند؛ چون هزینه زیادی برایشان دارد و همین طور، کار کردن با این برنامه ها سخت و پیچیده و تخصصی است. همین طور، نرم افزارهای مانیتورینگ شبکه برایشان کارایی ندارد و مطابق احتیاجهای آن ها طراحی نشدند.

نرم افزار PRTG از چند دستگاه تا چند صد دستگاه در شبکه را مانیتور می نماید

اما نرم افزار PRTG اصلا این گونه نیست. ضمن اینکه استفاده از آن هزینه چندانی ندارد؛ کاربری آن بسیار آسان و کاملا قابل تنظیم و سفارشی سازی و مقیاس پذیر است. در بسیاری از محیط های SMB این نرم افزار استفاده می گردد و از این بابت هم مورد استقبال قرار گرفته و بر سر زبان ها افتاده است. PRTG را یک کسب وکار استارتاپی چند نفره تا یک سازمان چند صد نفره می توانند استفاده نمایند و به دیده بانی از شبکه خود بپردازند.

اگر تمایل داشتید درباره مانیتورینگ شبکه و سایر نرم افزارهای مشابه PRTG اطلاعاتی به دست بیاورید و بیشتر درباره شان بخوانید و آموزش ببینید؛ پیشنهاد می کنیم نگاهی به لیست سایت فرادرس بیندازید.

منبع: شبکه چی