درس پولی برزیل به ترکیه - مجله نازلارا

با تور ارزان برزیل از کشور زیبای فوتبالیست ها دیدن کنید و شهرهای زیبای ریو و برازیلیا را ببینید.

به گزارش جهانی اقتصاد؛ این فاصله دریافت تورم واقعی از تورم هدف گذاری شده سبب شد بانک مرکزی برزیل، تصمیم به افزایش نرخ بهره بگیرد. اگر چه افزایش تورم در ماه ژوئن هم ادامه یافت و به سطح 35/ 8 درصد رسید؛ اما افزایش نرخ بهره تا سطح بالای 4 درصد باعث شد شیب صعود تورم کاهش پیدا کند.

به نظر می رسد در ماه های پیش رو هم بانک مرکزی همچنان افزایش نرخ بهره را با هدف کاهش تورم در دستور کار قرار دهد. پیش بینی ها حاکی از آن است که در ماه های جولای و آگوست هم فرایند افزایش نرخ تورم با شیب کمتری ادامه یابد. با این وجود اقتصاددانان معتقدند در صورت ادامه سیاست فعلی، تورم از ماه سپتامبر در شیب نزولی قرار گیرد و به تدریج کاهش یابد.

با سرانجام یافتن پاندمی کرونا در کشورهای مختلف این احتمال وجود دارد که موج های تورمی جدیدی کشورهای درحال توسعه را با تهدید روبرو نمایند. برزیل اولین کشور درحال توسعه ای است که اقدام به افزایش نرخ بهره نموده و انتظار می رود به تدریج سایر کشورها هم این سیاست را در دستور کار خود قرار دهند. در مقابل سیاستی که برزیل در دستور کار خود قرار داده است، ترکیه برای افزایش نرخ تورم، به جای بهره گیری از ابزار نرخ بهره به سمت ارزپاشی روی آورده است. نهایتا اینکه این کشور نه تنها توانسته اقتصاد کشور را از آسیب تورم دور نگه دارد، بلکه آسیب های وارد شده به اقتصاد این کشور را دوچندان نموده است.

تفاوت سیاست پولی ترکیه و برزیل

ترکیه و برزیل دو اقتصاد عظیم درحال توسعه به حساب می آیند. نکته قابل توجه این است که درحال حاضر هر دو کشور با تورم نسبتا بالا دست و پنجه نرم می نمایند، اما به نظر می رسد دو سیاست متفاوت در دو کشور اتخاذ می گردد. در ترکیه، اردوغان سعی می نماید با پایین نگه داشتن نرخ بهره، برای حل تورم چاره ای بیندیشد، که البته نتوانسته در این راه پیروز باشد. ارزش لیر در مقابل دلار درحال حاضر در قعر تاریخی واقع شده است. در مقابل برزیل، با افزایش نرخ بهره سیاستی سعی دارد هدف گذاری تورمی را انجام دهد و در این راه هم توانسته پیروز عمل کند. در هفته های اخیر نرخ رئال برزیل در مقابل دلار تقویت شده است و به نظر می رسد در ماه های آینده هم نرخ تورم در این کشور مهار گردد.

به نظر می رسد یکی از دلایلی که موجب فاصله دریافت این دو کشور در زمینه کیفیت حکمرانی شده، بحث استقلال بانک مرکزی است. بانک مرکزی برزیل از نظام سیاسی این کشور استقلال نسبی دارد و می تواند با فراغ بال به هدف اصلی خود که مهار تورم است دست یابد. در مقابل بانک مرکزی ترکیه در سال های اخیر استقلال خود را از دست داده است.

رئیس جمهوری ترکیه در دو سال اخیر سه رئیس بانک مرکزی این کشور را عزل نموده و تنها علت او از این اقدام عدم حرف شنوی آنها از توصیه اردوغان برای کاهش نرخ بهره بوده است. در مجموع می توان نتیجه گرفت استقلال بانک مرکزی از تکانه ها و فشارهای سیاسی موجب بهبود عملکرد این بانک و کنترل تورم در اقتصاد خواهد شد. جهانی اقتصاد پیش تر گزارش هایی درباره عملکرد سیاستگذار پولی ترکیه منتشر نموده است که در این گزارش بیشتر به آنالیز سیاستگذاری پولی برزیل می پردازد.

جان دریافت همزمان رشد مالی و تورم

در حالی که در بیشتر کشورهای پیشرفته، از شدت پاندمی کرونا کاسته شده، همچنان کرونا در برزیل قربانی می گیرد. بر اساس آخرین گزارش ها تعداد مرگ و میرهای ناشی از کرونا در این کشور از مرز 500 هزار نفر فراتر رفته است. همین امر زنگ خطر را برای سیاستگذاران برزیلی به صدا در آورده است. در مقابل اما شرایط مالی این کشور شرایط متناقضی را به نمایش گذاشته است. از یک طرف در فصل اول امسال، رشد مالی این کشور نسبت به فصل آخر سال گذشته، 2/ 1 درصد ثبت شده است. این خبر خوبی برای اقتصاد برزیل بود زیرا نشان می داد میزان اقتصاد این کشور به شرایط قبل از پاندمی کرونا رسیده است.

اما از سوی دیگر، تورم در این کشور افزایش داشته و در ماه مه امسال به 8 درصد رسیده است. افزایش نرخ تورم در ماه ژوئن هم ادامه یافت و به سطح 35/ 8 درصد رسید. پیش بینی ها حاکی از آن است که تورم در ماه های جولای و آگوست هم افزایش یابد. این درحالی است که هدف گذاری تورم در سطح 25/ 2 تا 25/ 5 اعلام شده بود و این فاصله دریافت تورم واقعی از تورم هدف مقامات بانک مرکزی برزیل و بسیاری از اقتصاددانان را نگران نموده است.

به باور متخصصان مالی، بسته های حمایتی دولت در زمان پاندمی کرونا، اثرات تورمی خود را در شرایط امروز اقتصاد گذاشته است. به عبارت دیگر، با آغاز واکسیناسیون کرونا در جهان و احتمال سرانجام یافتن پاندمی در آینده نزدیک، اقتصاد اضافه نقدینگی خود را در قالب تورم بروز داده است.

داروی نرخ بهره برای تورم

مقامات بانک مرکزی برزیل قبل از افزایش تورم با مشاهده متغیرهای کلان مالی و داده های مربوط به انتظارت تورمی، فرایند افزایشی تورم را پیش بینی نموده بودند. بانک مرکزی برزیل در مارس امسال یعنی دو ماه قبل از ماه مه، اقدام به افزایش نرخ بهره کرد. این امر با هدف مهار تورم در ماه های بعد انجام شد. در این ماه نرخ بهره از کف 2 درصدی 75/ 0 واحد درصد افزایش داشت و به 75/ 2 درصد رسید.

در ماه مه و با اعلام افزایش نرخ تورم تا سطح 8 درصد، بانک مرکزی برای دومین بار نرخ بهره را 75/ 0 واحد درصد افزایش داد و آن را به 5/ 3 درصد رساند. در آخرین نشست کمیته عملیات بازار باز در ماه ژوئن هم انتظار می رفت این افزایش نرخ بهره برای سومین بار اتفاق بیفتد. زیرا آنالیز داده های شاخص قیمت مصرف نماینده نشان می داد شرایط نرخ تورم نسبت به ماه مه سرعت صعود خود را افزایش داده است.

این امر موجب شد نرخ بهره برای سومین بار هم به میزان 75/ 0 واحد افزایش یابد و به سطح 25/ 4 درصد برسد. با این حال، نرخ بهره واقعی با توجه به تورم بالای 8 درصدی همچنان عددی منفی را نشان می دهد. به گفته مقامات بانک مرکزی برزیل، اگر تب تورم در اقتصاد فروکش نکند، بانک مرکزی در ماه های آینده هم نرخ بهره را افزایش خواهد داد. انتظارات تورمی نشان می دهد تورم در ماه آگوست به نرخ حدبیشتری خود خواهد رسید.

اما از آگوست به تدریج نرخ تورم در راستا کاهشی قرار می گیرد. به همین علت بانک مرکزی در نظر دارد به افزایش نرخ بهره ادامه دهد. به باور متخصصان مالی، نرخ بهره تا سرانجام امسال میلادی تا سطح 6 یا 7 درصد هم خواهد رسید. این افزایش نرخ بهره اجازه بروز تورم دورقمی در اقتصاد برزیل را نخواهد داد.

در مقابل اما تورم ترکیه درحال اوج دریافت است. تورم سالانه ترکیه در آوریل امسال به 14/ 17 درصد رسید. این رقم یعنی تورم ترکیه به بیشترین سطح خود در دو سال اخیر رسیده است. بسیاری از کارشناسان معتقدند انفعال بانک مرکزی در زمینه سیاست نرخ بهره موجب افزایش تورم در این کشور شده است. تورم دو رقمی در ترکیه درحالی است که بانک مرکزی این کشور تورم هدف گذاری شده را 5درصد اعلام نموده بود. هدف گذاری تورم بدون اتخاذ سیاست هایی مبتنی بر علم اقتصاد نمی تواند به سرمنزل مقصود برسد.

در مقابل انفعال ترکیه، بانک مرکزی برزیل به محض مشاهده علائمی که نشان از فاصله دریافت تورم واقعی از تورم هدف می داد اقدام به افزایش نرخ بهره کرد. معمولا بانک های مرکزی جهان فرایندهای آینده را زیر ذره بین قرار داده و با اتخاذ سیاست هایی، از بیماری های پیش روی اقتصاد جلوگیری می نمایند. اما بانک مرکزی ترکیه حتی با وجود وقوع بیماری، کاری برای درمان آن نمی نماید. بسیاری فاصله دریافت بانک مرکزی ترکیه از استانداردهای جهانی را به علت فشارهای اردوغان برای کاهش نرخ بهره می دانند.

راستا متفاوت لیر و رئال

با وجود اینکه تورم در ترکیه درحال اوج دریافت است همچنان اردوغان رئیس جمهور ترکیه بر سر تصمیم خود برای پایین نگه داشتن نرخ بهره پافشاری می نماید. در همین حال اصرار به کاهش نرخ بهره در ترکیه باعث شده که ارزش لیر در مقابل دلار به کمترین اندازه تاریخی خود برسد. دلار آمریکا در بازارهای ترکیه به بیشترین اندازه خود در طول تاریخ رسیده است. هر دلار آمریکا به حدود 7/ 8 لیر رسیده است و همچنان هم انتظار می رود فرایند کاهشی ارزش لیر به دلار ادامه داشته باشد. در مقابل راستا رئال به اسم واحد پول برزیل فرق دارد.

افزایش نرخ بهره در برزیل تا سطوح بالاتر از 4 درصد، پول این کشور را تقویت کرد. بعد از اعلام افزایش نرخ بهره در ماه ژوئن، هر دلار آمریکا به زیر 5 رئال برزیل رسید. تقویت رئال برزیل و کاهش سطح قیمتی دلار به زیر 5 رئال برای اولین بار از دسامبر سال گذشته اتفاق افتاده است.

بسیاری این امر را به علت افزایش نرخ بهره و امکان ادامه فرایند افزایشی آن در ماه های آینده می دانند. بر اساس تئوری، سیاست های انقباضی به علت جلوگیری از افزایش نقدینگی موجب کاهش تورم و از همین طریق سبب تقویت ارز داخلی در برابر سایر ارزها می گردد. قیمت دلار در بازارهای برزیل در ماه ژوئیه پس از اعلام نرخ تورم در سطح 35/ 8 درصدی، دوباره در راستا افزایشی نهاده شد و به سطح بالاتر از 5 رئال رسید. انتظار می رود با افزایش سطح نرخ بهره در ماه جاری دوباره ارز رایج برزیل، ارزش خود را در برابر دلار بازیابد.

انتظارات تورمی همچنان در سیر صعود

آخرین نظرسنجی هفتگی اجرا شده از اقتصاددانان به وسیله بانک مرکزی برزیل نشان می دهد اقتصاددانان خوش بینی بیشتری نسبت به رشد اقتصاد این کشور در مقایسه با اوایل امسال دارند. بر این اساس میانه رشد مالی پیش بینی شده به وسیله اقتصاددانان در امسال 85/ 4 درصد بوده که در مقایسه با نظرسنجی ماه ژانویه رشدی 5/ 1 درصدی دارد. اما بر اساس این نظرسنجی همچنان نرخ تورم انتظاری بیشتر از ماه ژانویه است.

در این نظرسنجی، نرخ تورم در ماه های جولای و آگوست به ترتیب 58/ 8 و 65/ 8 درصد پیش بینی شده اند. این در حالی است که در این نظرسنجی پیش بینی شده که از ماه آگوست به تدریج تورم در راستا کاهشی قرار خواهد گرفت و به سطح هدفگذاری شده بازخواهد گشت.

تورم بعد از توفان کرونا

بسیاری از کشورهای درحال توسعه و پیشرفته هم با افزایش تورم روبرو شده اند.

افزایش تورم موجب شده بسیاری از کشورها به سیاست انقباض پولی روی آورند. در این راستا فدرال رزرو ایالات متحده آمریکا پیش بینی نموده نرخ بهره در این کشور تا سرانجام سال سیری صعودی خواهد داشت. به گفته متخصصان مالی، بعضی از کشورهای درحال توسعه مانند برزیل و روسیه برای بازیابی اعتبار بانک های مرکزی خود راهی جز اتخاذ سیاست های پولی انقباضی نخواهند داشت.

این دو اقتصاد درحال توسعه با تورم نسبتا بالایی روبرو شده اند و اگر بانک های مرکزی می خواهند اوضاع از کنترل آنها خارج نگردد بهتر است با اتخاذ سیاست های انقباضی و افزایش نرخ بهره به وسیله عملیات بازار باز و خرید اوراق قرضه نگذارند تورم افسار پاره کند.