چه کسی اینشتین را به شهرت رساند؟ - مجله نازلارا

به گزارش ، تصور اینکه روزگاری نام آلبرت اینشتین شهره عالم نبوده باشد، سخت است. او حتی پس از آنکه نظریه نسبیّت اش را در سال 1915 کامل کرد در بیرون از مرز های آلمان ناشناس بود تا اینکه آرتور استنلی ادینگتون ستاره شناس بریتانیایی وارد ماجرا شد.

نظریات اینشتین در دام جنگ دنیای اول و ناسیونالیسم خصمانه ای افتاده بود و بنابر این در بریتانیا به علم متعلق به دشمن روی خوش نشان داده نمی شد.

اما اینشتین به عنوان یک سوسیالیست و ادینگتون به عنوان مومن به فرقه مسیحی کوئیکر هر دو باور داشتند که علم باید ورای از جنگ باشد. به این ترتیب بود که همکاری آن ها باعث شد نظریه نسبیت از سنگر های جنگ فراتر برود و اینشتین یکی از مشهورترین مردان دنیا گردد.

اینشتین و ادینگتون طی جنگ با یکدیگر ملاقات نداشتند یا پیغام مستقیمی بهم ارسال نکردند. در عوض، یک دوست مشترک در هلند به عنوان کشوری بی طرف تصمیم گرفت خبر نظریه نسبیت را در بریتانیا منتشر کند.

اینشتین بسیار خوش اقبال بود که ادینگتون، استاد پلامیان در کمبریج و عضو انجمن پادشاهی ستاره شناسی کسی بود که نامه آن دوست را دریافت کرد.

ادینگتون نه تنها ریاضیات پیچیده در نظریه نسبیت را فهمید بلکه به عنوان هوادار صلح از معدود دانشمندان بریتانیایی بود که به علم آلمان تمایل داشت. او خود را وقف پشتیبانی از اینشتین کرد که هم انقلابی در بنیاد های علم ایجاد کرد و هم علم ورای مرز ها را در دانشمندان احیا کرد.

همان زمان که اینشتین در برلین به دلیل دیدگاه های سیاسی اش تحت نظارت دولت بود، ادینگتون کوشش می کرد که دنیای انگلیسی زبان را متقاعد کند که یک دانشمند دشمن ارزش توجه دارد.

نخستین کتاب را درباره نسبیت نوشت و سخنرانی های عامه درباره اینشتین ارائه داد و یکی از مروجان علم در قرن بیستم شد. کتابش برای دهه ها در فهرست پرفروش ترین ها بود. او یک پای ثابت رادیو بی بی سی بود.

ادینگتون باید صحت نظریه نسبیت را به طور دقیق اثبات می کرد و نشان می داد حق با اینشتین بود و تنها نگرش دنیای او می توانست انقلابی در علم ایجاد کند. بهترین گزینه این بود که پیش بینی عجیب نظریه نسبیت عام اینشتین را به محک آزمایش بگذارد.

اینشتین می گفت وقتی نور از نزدیک جسم عظیمی مانند خورشید می گذرد، پرتو نور هرچند خیلی اندک در اثر گرانش خم خواهد شد. به این معنی که تصویر یک ستاره دور، ذره ای جابه جا می گردد طوریکه به نظر می رسد ستاره در نقطه اشتباهی قرار گرفته است. اینشتین پیش بینی کرد که رقم دقیق این جابه جایی 1.7 ثانیه قوسی یا حدود 60/1 میلی متر در عکس است.

از آنجا که نمی توان ستاره ها را در روز دید، بنابراین باید منتظر یک خسوف کامل شد که قابل مشاهده شوند. خسوف کامل، نادر و کوتاه است و در مناطق نامناسب رخ می دهد. ستاره شناسان اروپایی مجبور بودند به سفر های طولانی تن دهند. اینشتین سال ها کوشش نموده بود که پیش بینی خود را آزمایش کند، اما در تدارک سفر و هزینه ها ناکام ماند.

ادینگتون فکر کرد که در مه 1919 می تواند در نیمه کره جنوبی خسوفی را مشاهده کند؛ بنابراین دو گروه برای مشاهده خسوف فرستاده شدند. یکی به برزیل و یکی به راهنمایی ادینگتون به جزیره پرینسیپ در آفریقای غربی.

29 مه 1919، صد سال پیش، ستاره شناسان به مدت 6 دقیقه شاهد آسمان تیره بودند تا تصاویرکوچکترین تغییر در ستارگان را بگیرند و بزرگترین تغییر در فهم دنیا را رقم زنند. گروه اعزامی تصاویر را با خود برگرداند تا جابه جایی پرتو ستارگان را در اثر گرانش آنالیز نمایند.

ادینگتون پس از ماه ها محاسبات و اندازه گیری های دقیق به نتیجه مثبت دست یافت. او این لحظه را بزرگترین لحظه در زندگیش خواند: می دانستم که نظریه اینشتین از آزمایش سربلند بیرون می آید و چشم انداز جدید تفکر علمی حاکم خواهد شد.

یک روز پس از گزارش ادینگتون به انجمن پادشاهی، مجله تایمز نوشت: انقلابی در علم.

بدون ادینگتون نظریه نسبیت اثبات نمی شد و اینشتین ممکن بود هیچ وقت تبدیل به شمایل نابغه دیده نگردد. ادینگتون متحد اصلی اینشیتن بود اگرچه تا سال ها بعد از انتها جنگ ملاقاتی نداشتند.

این همکاری نه تنها برای تولد فیزیک مدرن بلکه برای بقای علم به عنوان یک جامعه بین المللی در تیره ترین روزگار جنگ دنیای اول حیاتی بود.

منبع: ماهنامه دانشمند